Ο όρος “αφαίρεση” ή “αιμαφαίρεση” προέρχεται από το Ελληνικό ρήμα αφαιρώ και χρησιμοποιείται για να περιγράψει τη διαδικασία, κατά την οποία το αίμα του δότη ή του ασθενούς διαχωρίζεται στα παράγωγα του με ειδικές συσκευές, συλλέγεται το επιθυμητό παράγωγο και επιστρέφονται στον δότη ή τον ασθενή τα υπόλοιπα συστατικά. Ειδικότερα η αφαίρεση παίρνει το όνομα του παραγώγου, το οποίο συλλέγει. Έτσι αιμοπεταλιαφαίρεση είναι η αφαίρεση αιμοπεταλίων, πλασμαφαίρεση ή αφαίρεση πλάσματος, λευκαφαίρεση η αφαίρεση λευκών.
Αρχές της Διαδικασίας
- Όταν το αίμα με αντιπηκτικό αφεθεί ακίνητο σωληνάριο, τα διάφορα συστατικά του αίματος διαχωρίζονται μεταξύ τους και σχηματίζουν στοιβάδες ανάλογα με το ειδικό βάρος κάθε συστατικού.
- Η κάθε μία από τις στοιβάδες αυτές μπορεί να απομακρυνθεί με πιπέττα χωρίς να διαταραχθούν οι υπόλοιπες.
- Ο διαχωρισμός αυτός των συστατικών του αίματος επιτυγχάνεται καλύτερα με φυγοκέντρηση, μία μέθοδο που χρησιμοποιείται καθημερινά στα εργαστήρια για πλήθος εργαστηριακών εξετάσεων.
- Οι στοιβάδες που σχηματίζονται είναι από κάτω προς τα επάνω, οι εξής: ερυθρά αιμοσφαίρια, λευκά αιμοσφαίρια, αιμοπετάλια, πλάσμα.
- Με κατάλληλους χειρισμούς γίνεται περαιτέρω διαχωρισμός μίας από τις παραπάνω στοιβάδες, π.χ τα λευκά αιμοσφαίρια μπορούν να διαχωρισθούν σε ουδετερόφιλα, μονοπύρηνα, και λεμφοκύτταρα, ή να αυξηθεί η ευκρίνεια διαχωρισμού ορισμένης στοιβάδας.
- Οι χειρισμοί αυτοί είναι η μεταβολή της ταχύτητας φυγοκέντρησης, του χρόνου φυγοκέντρησης, αλλά και η προσθήκη διαλυμάτων που διευκολύνουν τον διαχωρισμό επιλεκτικά μίας στοιβάδας.
- Οι αφαιρέσεις βασίζονται στην αρχή του διαχωρισμού των συστατικών του αίματος με φυγοκέντρηση, όπως περιγράφηκε παραπάνω, για τον εργαστηριακό διαχωρισμό.
- Το επιθυμητό συστατικό, αφού διαχωρισθεί, κατακρατείται ενώ τα υπόλοιπα συστατικά αναμειγνύονται και επιστρέφονται στον ασθενή ή δότη.